Rusya Silah Satış Yükümlülüklerini Yerine Getirmiyor - 2

…Rusya'nın silah sorumluluğunda sorun yaşadığı bir diğer önemli ülke ise İran`dır. İki ülke arasında sıkı askeri işbirliği uzun süre devam etse de, şu anda taraflar arasında "S-300 sorunu” yaşanmaktadır. Rusya ile İran arasında S-300 füzelerinin satışına dair anlaşma 2007 yılının sonunda (bazı Batılı kaynaklara göre, 2005 yılında) imzalanmıştır. 800 milyon değerindeki anlaşma Rusya'nın İran'a 5 (bazı kaynaklar göre ise 20) adet S-300 füze savunma sistemi satmasını öngörüyordu.

Askeri uzmanlar S-300 füzelerinin en gelişmiş örneklerinin düşman uçaklarını 27 km yükseklikte ve 150 km mesafede vurabildiğine dikkat çekmektedirler. Her biri aynı anda 6 askeri uçağı hedefe alma imkanına sahip olan bu füze komplekslerinin İran'ın hava savunma sistemini ciddi şekilde güçlendireceği, bu çerçevede İran'ın ABD ve İsrail'in beklenmedik darbelerinden korunmasında önemli faydalar vereceği vurgulanmaktaydı. Aradan geçen süre zarfında İran bu silahları bir an önce almaya çalışmıştır. Rusya ise bu süreci ABD ve İsrail`in bu anlaşmadan endişesini kullanarak hem bu ülkeler, hem de İran'dan daha büyük tavizler koparmak için kullandı.

Bu ise son dönemlerde Rusya-İran ilişkilerinde gerginlik yarattı. 22 Eylül 2010`da Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev İran'a ambargoyu öngören 1929 no`lu BM kararının uygulanmasına Rusya'nın resmen katılımını sağlayan kararı imzaladı. Kararla İran'a askeri araç, uçak, helikopter ve gemi satışı yasaklandı.

Belge son dönemlerde Rusya-İran ilişkilerinin en güncel konusu olan ve bu açıdan hem ilgi, hem de özellikle Batı açısından endişe yaratan S-300 füze sistemlerinin kaderi konusuna da açıklık getirdi. Medvedev İran'a S-300 satışına 1929 sayılı BM kararının izin vermediğini belirterek, bu ülkeye adı geçen füze sistemlerini satmayacaklarını ilan etti.

Daha o zaman İran verdiği açıklamalarda Rusya'yı attığı adımla "İran halkının güvenini kaybetmekle" suçladı ve bu konuda hukuk makamlarına başvuracağını beyan etti. Bu çerçevede 24 Ağustos’ta İran'ın Rusya Büyükelçisi Mahmud Rıza Secadi basına açıklamasında resmi Moskova'yı Uluslararası Mahkeme’ye verdiklerini belirtmiştir. Secadi, 1929 sayılı BM kararının S-300 füzelerini satışını yasaklamasını kapsamadığını iddia etmiştir.

Büyükelçi aynı zamanda bu füzeleri Venezuela aracılığıyla alacaklarına dair iddialara da açıklık getirmiştir. Secadi İran'ın Rusya'ya S-300 raketlerini Venezuela aracılığıyla satılması seçeneğini de teklif ettiğini belirtmiştir. İranlı diplomat bu düşünceyi Venezeula Cumhurbaşkanı Hugo Chavez'in ileri sürdüğünü vurgulamıştır. Rusya'nın bu öneriye ne cevap vereceğine dair resmi bir açıklama olmasa da, Secadi`nin beyanlarından sonra isminin kullanılmasını istemeyen bir Rus yetkilisi "İnterfaks` ajansına İran'a hiçbir koşulla S-300 füzesi satmayacaklarını belirtmiştir.

Böylece, yukarıda örneklerini verdiğimiz üzere Rusya'nın Çin, Hindistan ve İran gibi büyük pazarlarda "güvenilir partner" imajı ciddi darbeler alıyor. Bu ise Rusya için hem ekonomik gelir kaybı, hem de dış siyasi kursu açısından yeni sorunlar demektir. Rusya yönetiminin kendi geleneksel silah piyasalarında yaşadığı sorunlar ise Azerbaycan ve Türkiye'nin bu ülkeden modern silahlar satın alması için yeni fırsatlar yaratmaktadır.

Bitti.

26.09.2011 17:40 Yerel saatı | 14:40 Dünya saatı

Dr. Nazim CAFERSOY, Kafkasya Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Analisti (QAFSAM-www.qafsam.org)