Rusya açısından, silah
satışı enerji ile birlikte en önemli gelir kaynağı, hem de dış siyasi kursunun
gerçekleştirilmesinde önemli unsurlardan biridir. Fakat son dönemlerde
Rusya'nın bu alanda sıkıntılar yaşanmaya ve en önemli silah ticareti ortakları
ile ilişkilerinde ciddi sorunlar ortaya çıkmaya başlamıştır. ABD ile birlikte
dünya silah pazarının en önemli aktörlerinden biri konumundaki Rusya'nın en
büyük müşterileri sırasında ilk üç sırayı Çin, Hindistan ve İran
paylaşmaktadır.
Bunlardan Rusya'nın en
büyük silah pazarı Çin'e silah satışı konusu iki önemli faktör nedeniyle
kısıtlanma eğilimi göstermeye başlamıştır. Öncelikle, Çin ulusal askeri sanayi
endüstrisi artık kendi savunma ihtiyaçlarını büyük ölçüde karşılayabilecek
şekilde gelişmiştir. Hatta Çin’in askeri endüstrisinin dünya silah pazarında
Rusya'ya rakip olmaya başladığı da dikkat çekmektedir.
İkincisi, "her şeyi
taklit eden" Çin, Rusya'dan satın aldığı silah ve askeri teknolojide de bu
yöntemi uygulamaya başlamıştır. Bu çerçevede iki ülke arasında daha 1995
yılında imzalanan ve Rusya'nın Çin'e 200 adet S-27 savaş uçağı satışına dair
anlaşması bu nedenle Moskova tarafından 95'inci uçağın satışından sonra
durdurulmuştur. Nitekim daha sonraki süreçte Çin'in "J11" adı
ile silah pazarına çıkardığı askeri uçakların esasında S-27'nin taklidi olduğu
anlaşılmıştır. Yine 2009 yılında Rusya, Çin'in 50 adet Su-33 model savaş uçağı
satın alma önerisini de Pekin yönetiminden "taklit yapmama garantisi"
alamadığı için reddetmiştir.
Son yıllarda iki ülke
arasında imzalanan büyük silah anlaşmaları ile Çin'i geçerek Rusya'nın en büyük
silah müşterisi olmaya başladığı iddia edilen Hindistan'la ilişkilerinde de
belli sorunlar yaşanmaya başlamıştır. Nitekim Yen Deli yönetimin Rusya
ile imzaladığı milyar dolarlık anlaşmaların uygulanması gecikmektedir. Rusya
ile Hindistan arasında bu kapsamda oluşan gecikme sorunları iki temel nedenden
kaynaklanmaktadır.
Öncelikle, Rusya silah
anlaşmalarından doğan bu yükümlülükleri yerine getirmek için gerekli teknik
imkanlara sahip olmadığını belirterek sözleşmelerin uygulama sürecini
uzatmaktadır. İkincisi, Moskova artan maliyetleri gerekçe göstererek imzalanan
anlaşmalardaki toplam fiyatları artırma taleplerini gündeme getirmektedir.
Ekonomik içerikli bu yeni taleplere ilişkin iki ülke arasındaki müzakereler ise
yükümlülüklerin yerine getirilmesini daha da geciktiriyor.
Bunun en mühim örneği
iki ülke arasındaki uçak gemisi anlaşmasında ortaya çıkmıştır. Öyle ki, iki
ülke arasında 2004 yılında imzalanan anlaşmada Rusya'nın henüz 2008 yılında
Hindistan'a "Admiral Qorşakov" (yeni adı "Vikramaditya")
adlı uçak gemisini devretmesi kararlaştırılsa da, Moskova gerekli sayıda
kaynakçı bulamadığını ve maliyetlerin pahalandığını gerekçe göstererek bu
meselenin yeniden ele alınmasını önerdi.
Sonuçta, Mart 2010
yılında imzalanan yeni anlaşma ile bir taraftan geminin Hindistan'a maliyeti
1,8 yerine 3,3 milyar olarak belirlenmiş ve devredilme süreci ise 2012 yılına
kadar ertelenmiştir. İkinci olarak, Rusya’da olan kaza nedeniyle K-152
"Nerpa" atom denizaltısının Hindistan`a kiralanmasını geciktirmek
zorunda kalmıştır. Son olarak ise, 25 Ağustos 2011’de Hindistan Savunma Bakanı
Arakaparambil Kurien Anthony, Rusya'nın 3 adet “Talvar" firkateyni
teslimini 12-14 ay geciktireceğini bildirdiğini açıklamıştır.
Devam edecek...
21.09.2011 17:30 Yerel
saatı | 14:30 Dünya saatı
Dr. Nazim CAFERSOY, Kafkasya Uluslararası İlişkiler ve Stratejik
Araştırmalar Merkezi Analisti (QAFSAM-www.qafsam.org)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder