Terör dalgasının yeni merkezi “Kabarda Balkar” mı?

Rusya`nın sıkı önlemlerine rağmen Kuzey Kafkasya'daki terör dalgası yükselerek davam ediyor. Bu süreçte özellikle Kabarda Balkar Cumhuriyeti’nde eylemlerin yoğunluğu dikkati çekiyor. Nitekim son olaylar dalgasında 18 Şubat`ta teröristlerin “Prielbrus” bölgesinde Moskovalı turistlere karşı yaptıkları eylem 3 turistin ölümü, 2’sinin ise yaralanması ile sonuçlandı.

Aynı gün bu bölgede asma köprü patlatıldı, ancak patlama sırasında kimse zarar görmedi. 20 Şubat`ta ise bölgede bir otelde patlayıcı bulundu. Olaylar nedeniyle 20 Şubat`dan itibaren Kabarda Balkar Cumhuriyeti’nde “terörle mücadele rejimi” uygulanmaya başlatıldı. Kabarda Balkar, Ocak ayı sonunda ve Şubat ayı başında da terör eylemlerinin hedefi olmuştu.

Nitekim 31 Ocak`ta Rusya Federasyonunun Kabarda Balkar Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı'nın Urvan Rayon (bölge) şubesinin müdürü Anatoliy Sundukov ve sürücüsü patlama sonucu yaralanmıştı. Emniyet Müdürü ile sürücünün yaralanmasına sebep "Kafkasya" federal karayolunun Urvan`dan geçen bölümünde yol kenarına konulmuş "Kafkasya Emirliği, Güneydoğu sektörü" yazılı pankarttı. Moskova saati ile sabah saat 8.00 sularında işe giderken yazıyı gören polis görevlilerinin pankartı yol kenarından kaldırma girişimi patlamayla sonuçlandı.

Yaklaşık 7 kg trotil gücünde olan ve uzaktan kumanda ile çalıştırıldığı belirtilen bombanın patlaması sonucu emniyet müdürü ve sürücüsü yaralandı. Yine aynı gün Kabarda Balkar`ın Çereks Rayonu’nda yol kenarına "Birleşik Kabarda, Balkar, Karaçay Vilayeti. Merkezi sektör" yazılmış pankartın konulduğu bildirildi. Olay yerine gelen polis işçileri pankarta kurulmuş yaklaşık 7 kg trotil gücünde el yapımı uzaktan kumandalı bomba ortaya çıkarttı. Bomba Rusya Federal Güvenlik Teşkilat`ının (FSB) yetkilileri tarafından etkisiz hale getirildi. 1 Şubat sabahı ise cumhuriyetin "Dugulbey Çegem-2" yolunda benzer nitelikteki pankart ve bomba bulunduğu bildirildi.

Son bir yılda Kabarda Balkar Cumhuriyeti’nde terör gösterisi ve suikastların sayısı ciddi biçimde arttı. Öyle ki, Rusya Federasyonu Soruşturma Komitesi verilerine göre, 2010 yılında Kabarda Balkar Cumhuriyeti’nde güvenlik güçlerine karşı 108 saldırı düzenlendi. Bu rakam 2009 yılındakinin (26 suikast) dört katıdır.

Bu saldırılar sonucunda 2010 yılında toplam 97 emniyet görevlisi zarar gördü. Bunların 42’si öldü, geri kalanı ise çeşitli yaralar aldı. Yaşanan olaylar sırasında 31 sivilin öldüğü, 53 kişinin yaralandığı bildiriliyor.

Kabarda Balkar`daki son terör olaylarında ismi anılan örgüt ise "Kafkasya Emirliği"dir. Kuzey Kafkasya'da şeriata dayalı "İmaret Kafkas” (Kafkasya emirliği) isimli İslam devleti kurma amacını taşıyan örgüt 2007 yılının Ekim ayında tanınmayan Çeçen Cumhuriyeti İçkeriya`nın Başkanı Doku Umarov tarafından kuruldu. 2010 yılının 2 Ağustostan itibaren örgüte onun yardımcısı Aslambek Vadalov`un liderlik ettiği bildiriliyor.

Örgüt Çeçenistan, İnguşetiya, Dağıstan, Kabarda Balkar ve Karaçay Çerkez cumhuriyetlerindeki gizli İslami örgütleri ve genellikle dağlık ve ormanlık arazide faaliyet gösteren silahlı birlikleri bir araya getirir. Örgüt bu mücadelesini ideolojik açıdan Vahabizm dayandırmaktadır, Rusya'ya ve onun bölgedeki yerel kuruluşlarına karşı "gazavat" (askeri cihat) yapmaktadırlar. “Kafkasya Emirliği" kendi açıklamaları ile 2014 yılında Soçi`de yapılması planlanan Kış Olimpiyatlarını engellemek için terör eylemleri yaptırdığını, 2009 yılında ise 28 kişinin ölmesi ve 90 kişinin yaralanması ile sonuçlanan St Petersburg-Moskova hattıyla sefer yapan "Nevski Ekspresi" trenini patlattığını kabul etti. Örgüt, 8 Şubat 2010`da Rusya Yüksek Mahkemesi tarafından terörist örgüt ilan edildi ve faaliyetleri resmen yasaklandı. Son olarak Doku Umarov www.kavkazcenter.com internet sayfasına verdiyi açıklamada “Rusya`da 50-60 intihar bombacısının olduğunu ve 2011’i bu ülke için kan ve gözyaşı yılına çevireceğini” bildirdi.

Kabarda Balkar`a terör dalgasının yükselmesi hem bölge yönetimini, hem de Rusya merkezi yönetimini rahatsız etmiştir. 31 Ocak ile 1 Şubat tarihleri arasında Kabarda Balkar Cumhuriyeti’nde bir birine benzer 3 terör eyleminin ortaya çıkması, bu eylemlerin Başkanı Arsen Kanokov`u çok rahatsız etmiştir. 1 Şubat`da basın toplantısı düzenleyen Kanokov, cumhuriyetin güvenliğin sağlanması için yerel halkı da sürece dahil etmeyi önermişti. O, yerleşim birimlerini korumak için sivil nüfustan paramiliter örgütler kurulabileceğini vurgulamıştı. Kanokov cumhuriyette şiddet ve terörizmle mücadele programının gereken etkiyi göstermediğini, bunun için Çeçenistan, Dağıstan ve İnguşetiya gibi eylemlerin deneyimini öğrendiklerini söyledi.

Kabarda Balkar cumhuriyeti başkanı çok maliyetli olmasına rağmen, her yerleşim yerine kamera ve alarm sistemleri taktırılacağını da ilan etmiş ve halka terörle mücadelede daha aktif olma çağrısı yapmıştır.

Kabarda Balkar`daki eylemler Rusya merkezi yönetiminin bölgeye dikkatini daha da artırmasına neden olup. Şubatın evveli poliste reform yasasının onaylayan devlet başkanı Dimitri Medvedev bu yasa ile öngörülen personel kesintisinden Kuzey Kafkasya bölgesinin muaf tutulacağını bildirdi.

Yine 22 Şubat`da Medvedev bölgedeki Kuzey Osetya–Alanya cumhuriyetinin başkenti Vladikafkas`ı ziyaret etti. Bölgedeki cumhuriyetlerin üs düzey yöneticilerinin katıldığı Ulusal Terörle Mücadele Komitesinin toplantısı yapan Rusya devlet başkanı Kuzey Kafkasya`nın güvenlik sorunun çözülmesi, sosyal-ekonomik durumun iyileştirilmesi ve turizmin geliştirilmesi için kararlı olduklarını belirtmişti.

Hem son bir aydaki olaylar, hem Medvedev`le bölge Başkanı Arsen Kanokov`un tepkileri, hem de cumhuriyette geçen yıl terör eylemlerinin artış göstermesi Kabarda Balkar`ın Kuzey Kafkasya'da güçlenen istikrarsızlığın yeni merkezi olabileceğini göstermektedir. Dahası terör eylemleri için uygun zaman hesap edilen ilkbahar arifesinde olduğumuz dikkate alınırsa bölgede daha sıcak günlerin olması beklenile biler.

1990'lar terör eylemlerinin ana merkezleri Çeçenistan ve bir anlamda da İnguşetiya iken, 2000'li yıllarda ise bu dalgaya Dağıstan da katıldı. Son terör eylemleri ise Kabarda Balkar cumhuriyetinin de bu sıraya ekleneceğini işaret etmektedir.

ADİU Tudifak Öğretim Üyesi, QAFSAM analisti (www.qafsam.org)

Dr. Nazim Cafersoy,

28.02.2011